زمانی که هنوز اسقف کلیسا بودم، در مصاحبه با روحانیونی که برای مشاغل مختلف کلیسایی داوطلب می‌شدند، سؤال می‌کردم: «اگر قرار بود به جزیره‌ای دورافتاده بروید، کدام فصل از کتاب‌مقدس را همراه می‌بردید؟» برای اینکه سؤالم جالب‌تر شود اضافه می‌کردم: «حالا فرض کنید رومیان ۸ را انتخاب می‌کردید.» اگر من هم این پیشنهاد را نمی‌دادم، خود مصاحبه‌شوندگان اغلب همین فصل را انتخاب می‌کردند. تعجبی هم ندارد، چون یکی از بهترین خلاصه‌های پیام کل کتاب‌مقدس و مملو از چالش، و البته تسلی است.

در این فصل، آیۀ معروفی هست که آن را با ترجمه‌ای گمراه‌کننده می‌شناسیم. بعد از یوحنا ۳:‏۱۶ (زیرا خدا جهان را آن‌قدر محبت کرد)، معروف‌ترین آیه‌ای که از بچگی به گنجینۀ آیات حفظی خود افزوده‌ایم همین رومیان ۸:‏۲۸ است: «در حق آنان که خدا را دوست می‌دارند … همۀ چیزها با هم برای خیریت در کار است.» به عقیدۀ بسیاری از ما، هروقت اوضاع به‌هم می‌ریزد می‌توان به این آیه متوسل شد. آن را به چیزی شبیه معادلی روحانی برای «در ناامیدی بسی امید است» یا «به خواسته‌ات نرسیدی ولی به‌ جاش تجربه اندوختی» تبدیل کرده‌ایم. مسیحیان ممکن است با استفاده از این آیه بخواهند به همدیگر در سختی‌ها دلداری و تسلی و اطمینان‌خاطر بدهند که آخرش همه‌چیز درست می‌شود! حرفی نیست، ولی مسئله اینجاست که حرف پولس چیز دیگری است!

انگلیسی‌زبانان عموماً این آیه را با ترجمۀ موسوم به شاه جیمز (King James Version یا به اختصار KJV) می‌‌شناسند [منظور ترجمۀ انگلیسی جدید کتاب‌مقدس است که در اوایل قرن هفدهم به دستور جیمز، پادشاه انگلستان، تهیه شد – م.]. ترجمۀ فوق این معنی را به خواننده القا می‌کند که گویی «همه‌چیز»، همۀ وقایع جهان، از نوعی پویایی درونی برخوردار است که تضمین می‌کند پایانی خوش در انتظار آنهاست. اما اگر با شیوۀ تفکر پولس آشنایی داشته باشیم، بعید است گفتۀ او را به معنی خودگردانی امور جهان تعبیر کنیم. چنین برداشتی بیشتر با دیدگاه‌های کهن فیلسوفان رَواقی سازگار است تا با تفکر کاملاً یهودیِ شخص پولس. فعلی که پولس در زبان یونانی استفاده کرده است در KJV طوری ترجمه شده که گویی امور خودبه‌خود به‌سوی هدف و غایت مشخصی در حرکتند. در ترجمه‌های جدید‌تر انگلیسی کتاب‌مقدس مانند ترجمۀ بازبینی‌شدۀ معیار (Revised Standard Version) که در سال ۱۹۵۲ چاپ شد، این اشتباه تا اندازه‌ای اصلاح شده است، ولی هنوز چنان‌که باید گویای منظور پولس نیست. با توجه به فعل یونانی که در این آیه استفاده شده و به معنی «با هم در کار بودن» است [که در ترجمۀ هزارۀ نو به‌مراتب رساتر ترجمه شده – م.] ، پولس به دو مطلب اشاره دارد که در ترجمۀ KJV مغفول مانده است. 

نکتۀ اول اینکه پولس اشاره دارد «خدا» است که «همۀ چیزها را با هم برای خیریت» پیش می‌برد و اداره می‌کند. منظور او ابداً این نیست که «همۀ چیزها» خود‌به‌خود دارند به‌سوی چنین هدفی پیش می‌روند. نکتۀ دوم اینکه او «روش» خدا را برای این کار توضیح می‌دهد. خدا برای هدایت همۀ امور به‌سوی خیریت، «از همکاری» برخی از انسان‌ها استفاده می‌کند. به این‌ منظور، برخی از انسان‌ها را در حرکت به‌سوی تحقق هدف‌هایی که برای جهان دارد سهیم می‌سازد.

این فکر ممکن است از نظر الهیاتی چراغ‌های هشداردهنده را روشن کند؛ زیرا اغلب به ما هشدار داده شده که انسان هرگز نمی‌تواند در کار نجات با خدا همکاری داشته باشد. ولی باید توجه داشت که موضوع محوری در این بخش از رومیان ۸، نجات نیست. البته، موضوع نجات به‌ هرحال در افق این آیه قرار دارد، اما موضوع این آیات بیشتر به «رسالت» مسیحیان مربوط است، یعنی به کاری که در جهان بر عهده دارند. مربوط به این است که چگونه باید دِین خود را برای شکرگزاری به خدا ادا کنیم (آیۀ ۱۲). کسانی که پیام انجیل عیسی را با همۀ وجود پذیرفته‌اند، و روح‌القدس در قلبشان کار می‌کند، اکنون از نقشی خاص، و از وظیفه‌ای ویژه، در قبال تحقق هدف‌های خدا برای جهان برخوردارند. 

اگر الگوهای فکری کتاب‌مقدس را در مقیاسی گسترده‌تر در نظر بگیریم، تعبیر این آیه به شکلی که گفتیم کاملاً واجد معناست. در کتاب پیدایش – که اغلب مورد ارجاع پولس در رومیان است – انسان آفریده شد تا با خدا در پروژۀ خلقت یعنی نقشه‌ها و برنامه‌های خدا برای جهان، همکاری کند. انسان‌ها به‌‌طور ویژه، «حاملان صورت» خدا بودند: کارگزاران خدا در عالم تا هدف‌های حکیمانه‌اش را در دنیا منعکس سازند، و در پاسخ، ستایش‌ها و دعاهای عالمیان را به خدا بازتاب دهند. اکنون در رومیان ۸ پولس توضیح می‌دهد که این هدف در عمل چگونه اجرا می‌شود. خدا می‌داند که تمام خلقت در حال حاضر مانند مادری که تولد فرزندش نزدیک است «از درد می‌نالد.» این دردها، دردهای تولد خلقت جدید خدا هستند، و کسانی که پیام انجیل را با همۀ وجود پذیرفته‌اند و تحت هدایت روح‌القدس قرار دارند، خوانده شده‌اند تا با دعاهای سوگواری [یعنی دعاهایی که حاکی از غم و تأسف و سوگواری برای امور جهان است – م.] در این «نالۀ پر درد» شریک شوند (پولس به‌خوبی می‌دانست که عهدعتیق پر از رهنمودهای لازم برای این‌گونه دعاست). زمانی که این نوع سوگواری تحت هدایت روح‌القدس تحقق می‌یابد، طبق توضیحی که پولس در آیات ۲۶ و ۲۷ می‌دهد، خود خدا که کاوندۀ قلب‌هاست، صدای این ناله را از جاهای تاریک خلقت که در آنها درد وجود دارد، می‌شنود. کسانی هم که چنین با سوگواری دعا می‌کنند، حتی زمانی که – و دقیقاً زمانی که! – نمی‌دانند برای چه چیزی دعا کنند، مطابق الگوی عیسی، مطابق الگوی صلیب، شکل خواهند گرفت و در درد جهان سهیم خواهند شد تا جهان نجات یابد. پولس در آیۀ ۲۹ دقیقاً به همین مطلب اشاره دارد. به این‌ترتیب، آنها شروع به همکاری با خدا خواهند کرد، اما نه در زمینۀ نجات خود، بلکه برای تحقق هدف‌های گسترده‌تر خدا برای خلقتی که به‌شدت آسیب‌دیده و مجروح است. بنابراین، آیه‌ای که احتمالاً در کلاس‌های کانون شادی یاد گرفته بودیم و ظاهراً نوعی ضرب‌المثل تسلی‌بخش بود که می‌گفت نگران نباش، آخرش همه‌چیز درست می‌شود، در واقع حقیقتی چالش‌برانگیز – ولی در همان حال تسلی‌بخش – دربارۀ وظیفۀ مسیحیان بیان می‌دارد. درست در همان لحظه‌ای که درگیر نالۀ بیان‌ناشدنیِ سراسر خلقت می‌شویم، روح خدا در قلبمان کار می‌کند تا ما را با هدف‌های پرمهر و شفابخش خدا هماهنگ سازد. خدا انسان را آفرید تا در کار او سهیم شود. ما باید در جاهایی که دنیا درگیر رنج و درد است، به‌طور جدی مشغول دعا شویم. در حال حاضر، این نوع سوگواری طریقه‌ای برای دعاست. زمانی که به دعوت خدا در این خصوص لبیک می‌گوییم، محبت خدا وجودمان را در‌برمی‌گیرد، و خدا همه‌چیز را «همراه با کسانی که او را دوست دارند» در مسیر خیریت هدایت می‌کند. به همین‌دلیل، در ترجمۀ جدیدی که خودم از عهدجدید انجام داده‌ام و عهدجدید برای همه نام دارد، رومیان ۸:‏۲۸ را چنین ترجمه‌ کرده‌ام: «ما حقیقتاً می‌دانیم که خدا همه‌چیز را با کسانی که دوستش می‌دارند و طبق هدف او خوانده شده‌اند، برای خیریت به‌کار می‌گیرد.» و باز تا اندازه‌ای به همین دلیل بود که دربارۀ همین یک فصل از عهدجدید، کتابی کامل به نام به‌سوی قلب رومیان نوشته‌ام. بنابراین، ای معلمان عزیز کتاب‌مقدس، ای واعظان ارجمند، و ای آموزگاران عزیز کانون شادی، لطفاً به تعلیم رومیان ۸:‏۲۸ به جوان‌ترها ادامه بدهید. اما لطفاً به معنی واقعی این آیه توجه فرمایید. ما به نسلی جدید از افرادی نیاز داریم که آمادۀ همکاری با خدای خلقت و خلقت جدید هستند. به کسانی نیاز داریم که هنر و در عین‌حال، تقلای دعا را یاد می‌گیرند؛ به‌خصوص دعایی را که با سوگواری و سرگشتگی تؤام است؛ و این از ملزومات روزگاری است که در آن به‌سر می‌بریم.

ترجمۀ ک. الف

این مقاله با کسب اجازه از نویسنده، از منبع زیر ترجمه شده است:

Wright, N.T. “The Bible’s Most Misunderstood Verse.” Time, Time, 20 Oct. 2023,

time.com/6322429/bibles-most-misunderstood-verse